Trauma (verwerking)
Trauma ontstaat tijdens een overweldigende gebeurtenis waarin gevaar is of dreigt te zijn. Gevaar door een overval, natuurramp, ongeval of oorlog. In dergelijke situaties treden natuurlijke overlevingsstrategieën in werking om te kunnen vechten of vluchten.
Overleven
Trauma ontstaat tijdens een overweldigende gebeurtenis waarin gevaar is of dreigt te zijn. Gevaar door een overval, natuurramp, ongeval of oorlog. In dergelijke situaties treden natuurlijke overlevingsstrategieën in werking om te kunnen vechten of vluchten.
Er zijn ook voor het oog minder schade berokkende situaties die wel degelijk traumatisch zijn, denk aan:
- Een terugkerende handeling die je deed zwijgen;
- Een herhalende boodschap die je liet voelen dat het niet oké was om jezelf te zijn;
- Dat het veiliger was om je anders te gedragen en je aan te passen;
- Genegeerd worden, uitgescholden worden (emotioneel geweld) of het ontberen van fysiek contact en liefdevolle knuffels;
- Herhalende boodschap dat je te veel, te vreemd, te gevoelig, te anders, té… was.
Allemaal situaties waarin het stressresponssysteem (afweermechanisme) wordt geactiveerd. Voor veel mensen is dit minder bekend, maar het kan net zo goed trauma veroorzaken. Trauma is niet dat wát er gebeurt, maar dat wat er ín je gebeurt.
Wanneer een kind essentiële, natuurlijke behoeften niet vervuld ziet, raakt een deel van het kind in shock. Denk aan behoeften zoals geborgenheid, verbinding, autonomie, troost, erkenning, liefde en bestaansrecht. Het verwaarlozen van deze behoeften leidt tot het isolement van een deel van het authentieke kind.
Fawn
Aanpassen kennen we allemaal in zekere mate. Als kind leren we van ouders, leerkrachten en in de omgang met anderen wat wenselijk en niet-wenselijk gedrag is. We krijgen gezonde lessen mee over hoe we niet alles wat in ons opkomt direct hoeven te uiten in gedrag, emoties of woorden.
In deze zin is aanpassing wenselijk en noodzakelijk om ons tot anderen te verhouden en te kunnen opgroeien.
Echter, fawning, wat ‘aanpassen’ betekent, is niet simpelweg een sociaal wenselijke manier van aanpassen. Fawning is de overtreffende trap van aanpassen—aanpassen tot op zielsniveau.
Fawning is een minder bekende overlevingsstrategie naast de bekende freeze, fight en flight-mechanismen.
Een van de basisbehoeften van een kind is veiligheid. Een kind dat niet wordt gezien, gehoord of begrepen in wat het voelt, ervaart of zegt, ontwikkelt een diep gevoel van onveiligheid.
Door zich aan te passen, lijkt het kind aan de buitenkant sociaal, open en vrij, terwijl het in werkelijkheid essentiële behoeften—zoals autonomie, grenzen en eerlijkheid—onderdrukt en geen echte vrijheid ervaart.
Fawning is dus een diepgaande vorm van aanpassing die helpt om verbonden te blijven met de ander. Het komt voort uit de (onbewuste) angst om opnieuw verwond te raken of op onbegrip te stuiten—een onbegrip dat op zielsniveau plaatsvindt.
Een kind zal al kijkend, voelend en luisterend haarfijn en onbewust aanvoelen wat wenselijk is en zich daarnaar gedragen. Het is een stressreactie om veiligheid te waarborgen.
Een kind dat niet begrepen wordt in zijn of haar intensiteit en sensitiviteit, zal een tekort aan spiegeling (mentaliseren) ervaren van wat er in zijn of haar binnenwereld afspeelt.
Onbewust zal het kind zijn of haar intense gevoelens, gedachten en gedrag onderdrukken, wat kan leiden tot een verstorend of zelfs verstikkend effect op de persoonlijkheid.
Dit is een broodnodig beschermingsmechanisme om geborgenheid en liefde te ontvangen.
Denk bijvoorbeeld aan genegeerd worden of herhaaldelijk te horen krijgen dat je ‘te druk’ of ‘te veel’ bent—dit heeft een vergelijkbaar effect.
Wanneer een kind opgroeit en authentieke aspecten van zichzelf achterblijven, kan dit in de volwassenheid leiden tot een tekort aan zelfvertrouwen en eigenwaarde.
Door zich voortdurend aan te passen, ontstaat er een afsplitsing in het zelf. De innerlijke verdeeldheid is geboren. Een verdeeldheid die vaak leidt tot destructief gedrag en/of trauma.
Innerlijke Verdeeldheid
Fawning ontstaat na bovengenoemde situaties, daarnaast ontstaat deze Innerlijke Verdeeldheid ook wanneer er een overval plaats vind op het lichaam. Door mishandeling en seksueel misbruik.
Dan raakt in een split second een deel van een kind in shock. Het deel dat dat wat er gebeurt niet kan bevatten, begrijpen of verwoorden.
Langdurige lichamelijke klachten, de ene diagnose of ziekte wordt gevolgd door een ander. Frozen shoulder, maag-darmproblematiek, slaapproblemen, chronische pijn.
Jarenlange lichamelijke klachten zonder duidelijke oorzaak zorgen voor een gevoel van machteloosheid, verwarring en isolement.
Tegelijk is er een diepere, stille pijn: de pijn van innerlijke fragmentatie.
Ons brein en lichaam zijn in staat om in overweldigende situaties te kunnen overleven. Het sympatische zenuwstelsel zet alles op alles om door te kunnen zetten. Indien emotionele en fysieke pijn langdurig voortzet, zonder dat er steun aanwezig is voor wat er van binnen gebeurd, moet het zelf zich opdelen om te overleven.
Hoe lang loop jij al zoekende rond? Moet je je vaak afsluiten van je lichaam omdat het simpelweg te veel is? Het is gewoon voor je geworden, het afsluiten van de pijn, van emoties of zelfs helemaal van je lichaam, je bent het je nauwelijks bewust.
Het is een pijn die niet alleen voortkomt uit gebeurtenissen, maar uit het jarenlang moeten negeren, onderdrukken en loslaten van wat zo essentieel is: in verbinding zijn met wat er daadwerkelijk in je leeft.
Wil jij niet langer alsmaar alleen op zoek naar een oplossing voor de symptomen? Wil jij begrijpen wat er in je gebeurd?
Therapie & Psychodrama
Door middel van psychodrama-interventies creëer ik een veilige setting die noodzakelijk is om dat wat zo lang verborgen moest blijven tevoorschijn kan komen.
Dat wat in het onbewuste ligt opgeslagen, is (nog) niet in woorden te vatten. Door ‘het toneel’ – lees: de ruimte en attributen – krijgt het lichaam en het onbewuste de mogelijkheid om je bewustzijn te komen.
Trauma terugroepen op het ‘toneel’ activeert verschillende hersengebieden. Het uiteenzetten is krachtig, omdat de associaties die op het toneel ontstaan, de ervaring losweken. Het aanbrengen van nieuwe associaties is een essentieel onderdeel van herstel.
Traumatherapie geeft een gedegen, veilige setting waarin gevoelens ontdooien die bevroren zijn in de tijd. Waar je bewust of onbewust hinder van hebt en voor terugkerende obstakels leiden. Ik bied je handvatten, oefenmodellen waarin je op jouw tempo mag vrij komen van dat wat je beklemt.
Ervaringen van anderen
Meld je aan voor de workshop!
Wil je op een laagdrempelige manier meer weten over de impact – de schade – die schuilgaat achter trauma?
Regelmatig geef ik samen met mijn collega Truke een Workshop over Pijn en Trauma.
Waar & wanneer?
Eerstvolgende Workshop staat gepland op:
Maandagavond 12 mei 2025
- 19:45 - 21:30
- Dijklandhoeve, Zwolle
Thema’s
Bekijk ook deze thema's:
Seksueel Misbruik
Of het nu één keer gebeurde, gering lijkt of herhaaldelijk misbruik is: de dader heeft iets essentieels van jou geroofd!
Rouw
Omgaan met chronische pijn en trauma gaat gepaard met rouw en verlies. Met verlies dat nog geen einde kent.
Chronische pijn
Het eerste wat je doet als je pijn hebt, is op zoek gaan naar een oplossing. Had jij ook verwacht dat je daarna je leven (…)
Scholing
Wat gebeurt er toch steeds in de dynamiek met je cliënt? Deze scholing geeft jou inzicht en handvatten tav trauma en jouw cliënt (…)